VERBİS (Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi) sistemi 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Kanun) ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) dikkate alınarak en genel şekliyle, veri sorumlularının kontrolü altında işlenen kişisel verilerin işlenme sebebi, veri konusu kişi ya da grupları ile işlenen verinin kategorik olarak kayıt altına alındığı ve Kişisel Verileri Koruma Kurumu (Kurum) tarafından tutulan sicili ifade etmektedir. O halde öncelikle kısaca kişisel veri, kişisel verilerin işlenmesi ve veri sorumlusu kavramlarına açıklık getirmek gerekmektedir.
KİŞİSEL VERİ
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu m. 3/d uyarınca kişisel veri, “Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi” yi ifade etmektedir. Bu kapsama hangi verilerin dâhil olduğuna, Anayasa Mahkemesi bir kararında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararına da atıf yapmak suretiyle yer vermektedir: “…9. 6698 sayılı Kanun'un 3. maddesine göre kişisel veri, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade etmektedir. Anayasa Mahkemesinin kararlarında da belirtildiği üzere "... Bu bağlamda adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi bireyin sadece kimliğini ortaya koyan bilgiler değil; telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası, pasaport numarası, özgeçmiş, resim, görüntü ve ses kayıtları, parmak izleri, IP adresi, e-posta adresi, hobiler, tercihler, etkileşimde bulunulan kişiler, grup üyelikleri, aile bilgileri, sağlık bilgileri gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan tüm veriler" kişisel veri olarak kabul edilmektedir.
KİŞİSEL VERİNİN İŞLENMESİ VE VERİ SORUMLUSU
Bir üst paragrafta yapılan tanım dikkate alınarak kısaca, kişileri belirlenebilir hale getiren bilgiler şeklinde ifade edebileceğimiz kişisel verilerin işlenmesi ise; Kanun’un 3/e maddesi uyarınca “Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlemi” ifade etmektedir. O halde kişisel verilerin işlenmesi, bu verilerin yukarıda açıklanan niteliği göz önüne alındığında, özel hayatın gizliliği özelinde kişilerin temel hak ve hürriyetleri bakımından bir müdahale niteliğindedir ve bu sebeple de özel bir korumayı da gerekli kılmaktadır. Temel hak ve hürriyetlere müdahale niteliğinin sonucu olarak, Anayasa m. 1311 hükmü kaynaklı zorunluluk, 6698 sayılı Kanun’da düzenleme yapılarak aşılmış olup; söz konusu verilerin hassaslığı sebebiyle işlenme hususu anılan kanunda birtakım kurallara bağlanmış, ayrıca hakkın korunmasına yönelik hükümler getirilmiştir. İşte kişisel verilerin işlenmesi karşısında kişiye güvence sağlayan yöntemlerden bir tanesi de Verbis Kayıt şeklinde ifade edilen “Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi ”nin kurulmuş olmasıdır. Söz konusu sisteme; işlenmekte olan kişisel veriler hakkında çeşitli kategorik tasnifli bilgiler yüklemesi yapmak suretiyle sicil tutulmasında Kurum yanında sistemin bir diğer ayağını oluşturan veri sorumlusu ise; “Kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi” ifade etmektedir. Söz konusu tüzel kişi, kamu hukuku ya da özel hukuk alanından olabilecektir.